Bệnh đau mắt đỏ

Đã có gần 12.000 người đau mắt đỏ.
Tính từ đầu tháng 10.2009 đến nay, đã có gần 12.000 bệnh nhân đau mắt đỏ được điều trị tại bệnh viện Mắt TP.HCM, tăng 40% so với cùng kỳ năm 2008. Mỗi ngày, khoa khám bệnh của bệnh viện tiếp nhận khoảng 400 bệnh nhân đau mắt đỏ, ngày cao điểm có lúc lên tới trên 500 ca.

Đau mắt đỏ là một trong những nguyên nhân hàng đầu của bệnh nhân khi đến khám tại bệnh viện Mắt TP.HCM. Đặc biệt từ đầu tháng 10.2009 đến nay, số người có triệu chứng lâm sàng của bệnh này đã gia tăng đột biến.

Đau mắt đỏ xảy ra ở tất cả lứa tuổi và tất cả thời gian trong năm, nhưng phổ biến nhất ở trẻ em và người trẻ. Bệnh thường gia tăng vào lúc giao mùa, là thời điểm hay xuất hiện những đợt dịch cúm hoặc viêm đường hô hấp cấp.

Nguyên nhân.

Đau mắt đỏ hay còn gọi là bệnh viêm kết mạc là bệnh gặp phổ biến, xảy ra ở mọi lứa tuổi và ở mọi thời gian trong năm, đặc biệt trong mùa mưa lũ và môi trường nước ô nhiễm. Nguyên nhân gây bệnh có thể do vi trùng (phế cầu trùng, liên cầu trùng, tụ cầu trùng…) hoặc do virút (phổ biến nhất là Adenovirus). Nguồn gốc ban đầu từ mũi họng và thường kèm theo các triệu chứng ho, sốt, phát ban. Bệnh đau mắt đỏ được lây truyền qua đường hô hấp, đồ dùng cá nhân (khăn mặt), nguồn nước. Bệnh đau mắt đỏ nếu được chữa trị kịp thời sẽ không để lại biến chứng nhưng nếu tự ý dùng thuốc hay điều trị không dứt điểm sẽ bị viêm, loét giác mạc.

Biểu hiện của bệnh.

Vùng lòng trắng đỏ lên, đùn nhử tơ nhầy hoặc nhử vàng. nhử có thể bó chặt bờ mi lúc ngủ dậy. Có khi phải thấm nước âm ấm hoặc nước muối cho nhử bở ra mới mở mắt được. Người bệnh cảm thấy rất khó chịu như có hạt cát, hạt bụi bay vào trong mắt.

Nhìn nhau có bị lây?

Bệnh không lây qua đường nhìn như nhiều người lầm tưởng mà chỉ lây qua đường nước mắt; qua những hạt tiết tố nhỏ li ti khi bệnh nhân ho hoặc nhảy mũi; qua đồ dùng cá nhân, khăn tay nhiễm nguồn bệnh; qua nước bị nhiễm khuẩn, chẳng hạn nước hồ bơi. Vì vậy, bệnh rất dễ lây ở trẻ em học cùng trường hoặc người sống cùng một nhà. Bệnh đau mắt đỏ có thể giới hạn ở một mắt nhưng thường xảy ra ở hai mắt. Người bệnh hay có những cảm giác ở mắt như nóng rát, đau, nặng mắt. Cảm giác như có hạt cát trong mắt, đôi khi kèm theo nhìn mờ, nhìn thấy quầng màu và sợ ánh sáng. Mi mắt sưng nhẹ, kết mạc mi sưng đỏ. Nếu bệnh nặng mắt sẽ sưng nhiều, kết mạc đỏ rực, đôi khi xuất hiện hạch vùng tai. Ghèn thay đổi tuỳ theo mức độ trầm trọng của bệnh: nước nhầy (màu trắng trong), nhầy (màu vàng) hay mủ nhầy (màu xanh).

Bệnh có thể tự khỏi?

Đau mắt đỏ là bệnh có thể tự khỏi (sau từ 12 đến 14 ngày, ngay cả khi không điều trị). Tuy nhiên, khi mắc bệnh cần chú ý tránh lây lan cho cộng đồng và khi có những triệu chứng nặng như ghèn mủ xanh, nhìn mờ, sợ ánh sáng nên đến khám bác sĩ chuyên khoa mắt để được điều trị thích hợp.

Thường bệnh không để lại biến chứng. Nhưng cũng có thể xảy ra một số biến chứng như viêm giác mạc, loét giác mạc. Những biến chứng này hay xảy ra ở người thể trạng suy kiệt hoặc do dùng thuốc không đúng cách.

Điều trị như thế nào?

Rửa mắt với dung dịch NaCl 0,9% ba lần/ngày; dùng kháng sinh (thuốc nhỏ, thuốc mỡ). Lý tưởng là dựa trên xét nghiệm nhuộm gram và kháng sinh đồ. Tuy nhiên, có thể dùng một số loại kháng sinh thông thường như: Cloramphenicol, Tobramycin.

- Dùng dầu của quả hạnh, dầu dừa và tinh dầu quả mơ trộn lẫn với nhau để thoa đều lên mắt và mát xa mắt, sẽ giúp bạn loại trừ được chứng đau mắt đỏ.

- Trong chế độ ăn uống nên bổ sung thêm các loại thực phẩm có chứa nhiều vitamin A và carotene như lê, cà rốt, đào, rau có màu lá xanh sẫm, ớt đỏ, lòng đỏ trứng gà và bơ.

- Dùng nước trà để vệ sinh mắt, hoặc lấy một miếng bông gòn nhúng vào trong nước trà và dùng để lau lên mắt thường xuyên.

- Mật ong cũng có thể giúp bạn nhanh chóng "trị" chứng đau mắt đỏ.

- Dùng 3 giọt dầu thầu dầu để nhỏ vào mắt 3 lần mỗi ngày, mỗi lần nhỏ một giọt

- Rửa mắt dưới vòi nước chảy cũng là một trong những cách loại trừ những bụi bẩn và chất gây ô nhiễm ra khỏi mắt.

- Không dùng tay để sờ lên mắt, nếu chưa rửa tay kỹ với xà bông diệt khuẩn. Bởi lẽ tay bẩn là điều khiện thuận lợi để các loại vi khuẩn gây hại xâm nhập vào mắt.

- Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ về việc dùng thuốc mỡ tra mắt và thuốc nhỏ mắt để loại trừ những vi khuẩn gây hại cho mắt. Nhưng lưu ý không nên tự ý mua và dùng thuốc vì có thể không giúp ích cho bạn mà thậm chí là rất nguy hiểm.

- Để giảm cảm giác đau đớn và ngứa mắt, bạn có thể pha lẫn axit boric với nước ấm để thoa lên mắt.

- Không nên đeo kính áp tròng nếu bạn đang bị chứng đau mắt đỏ hoành hành, vì nó cơ thể khiến cho các mô tế bào của mắt bị sưng tấy lên.

- Dùng lá bạc hà tươi nghiến nát lấy nước để nhỏ vào mắt cũng rất hữu ích.

Lưu ý: Không nên đeo kính áp tròng nếu bạn đang bị chứng đau mắt đỏ hoành hành, vì nó cơ thể khiến cho các mô tế bào của mắt bị sưng tấy lên. Ngay cả việc đeo kính thường cũng hoàn toàn không thể ngăn ngừa lây lan cho người khác như nhiều người vẫn nghĩ. Tuy nhiên việc đeo kính cũng có những tác dụng tích cực như: bảo vệ mắt người bệnh khỏi bụi khi đi đường

-Bệnh đau mắt đỏ tuy là một bệnh nhẹ, dễ chữa nhưng có thể gây thành dịch và là mầm mống gây bệnh đau mắt hột nếu không được điều trị sớm.

Có thuốc chủng ngừa không?

Hiện chưa có thuốc ngừa bệnh, vì vậy cách phòng ngừa tốt nhất là giữ gìn vệ sinh cá nhân (dùng khăn, vật dụng riêng…); nghỉ ngơi, hạn chế giao tiếp trong giai đoạn bệnh cấp để tránh lây lan; hạn chế đi bơi trong giai đoạn có dịch bệnh; dùng thuốc đúng cách để tránh biến chứng.

Nên hạn chế đi bơi trong giai đoạn có dịch đau mắt đỏ.

Phòng tránh.

- Tránh đưa tay bẩn lên mắt.
- Không dùng nước bẩn hay nước ô nhiễm để rửa mặt.
- Nên đeo kính râm khi tham gia giao thông để không bị bụi vào mắt.
- Sau khi làm vệ sinh gia đình, cơ quan nên rửa mặt sạch rồi tra vào mắt vài giọt nước nhỏ mắt Natri clorid 0,9%.
- Rửa mặt bằng khăn sạch, nước sạch.
- Thường xuyên giặt khăn mặt, khăn mùi xoa bằng xà phòng và phơi chỗ nắng.
- Không dùng chung khăn mặt, chậu rửa mặt với người bệnh
- Cách ly người bị đau mắt với những người xung quanh.

ThS.BS Diệp Hữu Thắng
(trưởng khoa giác mạc, bệnh viện Mắt TP.HCM)