Ngày 23 tháng 11 năm 1940

KỶ NIỆM NGÀY NAM KỲ KHỞI NGHĨA ( 23.11.1940 )

Tháng 11 / 1940 bọn quân phiệt Thái Lan theo lệnh phátxít Nhật tiến đánh Kampuchia. Thực dân Pháp bắt lính người Nam Bộ và người Khơme ra trận làm bia đỡ đạn cho chúng, căm thù thực dân Pháp và được cổ vũ bởi tiếng súng Bắc Sơn, nhân dân Nam Bộ sục sôi tranh đấu và là nơi có phong trào Cách Mạng mạnh hơn các nơi khác.

Tháng 3 / 1940 Ban thường vụ sứ ủy do đồng chí Võ Văn Tần – Ủy viên Trung ương Đảng làm Bí thư đã vạch ra “ Đề cương chuẩn bị bạo động, chuẩn bị vũ trang khởi nghĩa “. Các đội tự vệ, du kích dưới sự chỉ đạo trực tiếp của các đồng chí Võ Văn Tần, Phan Đăng Lưu phát triển ngay ở những xí nghiệp như Ba Son, F.A.C.I Bến tàu, Nhà Bè, Chợ Quán, trường Bách Nghệ. Ở nông thôn nào cũng có lò rèn ngày đêm sản xuất vũ khí. Nhân dân góp nồi đồng, mâm thau, lư hương để du kích đúc đạn, có cả cơ sở làm bom, đạn súng thô sơ như ở Móp Xanh ( tân An ), Bà U ( Mỹ Tho ), chùa Hòa Thượng Ông ( Rạch Giá ).
Phong trào đấu tranh sôi sục chống Pháp nổi lên khắp nơi. Trước tình hình đó đồng chí Phan Đăng Lưu được cử ra Bắc xin chỉ thị của Trung ương. Sau khi nghe báo cáo tình hình, Trung ương đề nghị sứ ủy Nam Kỳ nên hoãn lại cuộc khởi nghĩa vì so sánh lực lượng không có lợi cho ta.

Ngày 22/10/1940 vừa về tới Sài Gòn, đồng chí Phan Đăng Lưu bị bắt. Lệnh khởi nghĩa lúc dó đã phát đi khắp nơi, không tể thu hồi. Đáng tiếc hơn nữa, kế hoạch cuộc khởi nghĩa đã bị bại lộ. Tới ngày 20/11/1940 đồng chí Tạ Uyên bí thư sứ ủy thay đồng chí Võ Văn Tần đã bị bắt trước đó cũng bị bắt. Đế quốc ra lệnh cấm trại binh lính người Việt và tước vũ khí của số phản chiến.

Mặc dù vậy, đêm 22 rạng sáng ngày 23/11/1940 cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ vẫn bùng nổ với khí thế mạnh mẽ và quy mô lớn chưa từng có.
Nông thôn Nam Bộ rung chuyển , từ Biên Hòa đến Cà Mau 18 tỉnh nổi dậy cướp chính quyền. Ở Mỹ Tho 54/56 xã được giải phóng, Chợ lớn giành được nhiều vùng, Tân An các sông Vàm Cỏ Tây, hữu ngạn Vàm Cỏ về tay nhân dân.

Cờ đỏ búa liềm và cờ đỏ sao vàng được kéo lên trước trụ sở làm việc của chính quyền. Cách Mạng chỉ được giữ một thời gian ngắn nhưng cũng như Xô Viết Nghệ Tỉnh ngót mười năm trước, đó là ngày hội của quần chúng.
Thực dân Pháp điên cuồng đàn áp tiêu diệt chính quyền Cách Mạng, máy bay dội bom xuống làng mạc, thôn xóm. Cùng với quần chúng, du kích Nam Kỳ đã chiến đấu vô cùng anh dũng.

Giặc pháp khủng bố khốc liệt, dã man chỉ trong 10 ngày, riêng 4 tỉnh Gia Định, Mỹ Tho, Long Xuyên và Cần Thơ có 5.640 người bị giặc lấy dây thép xâu tay phơi nắng cho đến chết khô, hoặc chất lên xà lan đưa ra biển nhận chìm.

Cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ bị dập tắt, bọn đế quốc vẫn chưa hết hoảng sợ. Một bãi bắn được dựng lên vội vã tại thị trấn Hốc Môn ( Gia Định ). Ngày 28/08/1941 các đồng chí lãnh đạo, những người con ưu tú của dân tộc, của Đảng đã bị thực dân Pháp giết. Đó là đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Võ Văn Tần, Phan Đăng Lưu, Nguyễn Thị Minh Khai.

Khởi nghĩa Nam Kỳ nêu lên một tấm gương sáng chói về tinh thần kiên cường bất khuất Việt Nam. Qua cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ, quần chúng càng gắn bó với Đảng, cùng chung một nhận thức : “ Con đường sống duy nhất của Cách Mạng làdùng bạo lực Cách Mạng đập tan bạo lực phản Cách Mạng …….. giành độc lập cho Tổ quốc “.

Ngày nay lật lại trang sử bi hùng của cuộc chiến đã qua, lớp trẻ tuổi càng nhận ra giá trị của cộc sống thanh bình hôm nay. Không thể quên hàng triệu đồng chí đã ngã xuống cho nền độc ập, tự do dân tộc. Tuổi trẻ phải giữ vững và xây dựng Tổ quốc giàu đep.

Liên Đội THCS An Phú